Δεν υπάρχει ξεκάθαρος νικητής στις βουλευτικές εκλογές στη Βουλγαρία, τις τρίτες που διεξάγονται φέτος, σύμφωνα με τα έξιτ πολ, με το κεντροδεξιό κόμμα GERB του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ να προηγείται σε τρία έξιτ πολ και ένα νέο κεντρώο κόμμα να προηγείται σε ένα άλλο.
Σύμφωνα με το έξιτ πολ της Alpha Research, το GERB προηγείται με μικρή διαφορά στις εκλογές με ποσοστό 24,8% των ψήφων, ενώ, σύμφωνα με το έξι πολ της Gallup International, το νέο κόμμα “Συνεχίζουμε την αλλαγή” προηγείται με 25,7% των ψήφων.
Σύμφωνα με τα υπόλοιπα έξιτ πολ, το GERB προηγείται με περίπου 23,5-24,7% των ψήφων.
Στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν επίσης σήμερα, ο νυν πρόεδρος, Ρούμεν Ράντεφ, σφοδρός επικριτής του Μπορίσοφ, εξασφαλίζει περίπου 49% στον πρώτο γύρο, σύμφωνα με δύο έξιτ πολ.
Θα προκύψει αυτή τη φορά κυβέρνηση από τις κάλπες; Στη Βουλγαρία διεξάγονται σήμερα Κυριακή, για τρίτη φορά εφέτος, βουλευτικές εκλογές, την ώρα που το κράτος με το χαμηλότερο επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση πλήττεται από το φονικότερο κύμα της πανδημίας του νέου κορονοϊού μέχρι τώρα.
Εδώ και εβδομάδες, τα πτώματα στοιβάζονται στα νεκροτομεία, ενώ στα ετοιμόρροπα νοσοκομεία οι ελλείψεις προσωπικού και κλινών είναι οξύτατες.
Η Βουλγαρία, η οποία απηύθυνε αυτή την εβδομάδα έκκληση να της προσφερθεί βοήθεια από τους εταίρους της στην ΕΕ, βρίσκεται στην δεύτερη θέση στον κόσμο ως προς τον αριθμό θανάτων εξαιτίας της COVID-19 κατ’ αναλογία προς τον πληθυσμό, την ώρα που πάνω από τα τρία τέταρτα των 6,9 εκατομμυρίων κατοίκων της αρνούνται να εμβολιαστούν.
Κόπωση των ψηφοφόρων
Καθώς η δυσπιστία έναντι των αρχών και η παραπληροφόρηση κάνουν θραύση αυτή την περίοδο πολιτικής αστάθειας.
Οι δύο προηγούμενες εκλογικές διαδικασίες, τον Απρίλιο και κατόπιν τον Ιούλιο του 2021, δεν επέτρεψαν να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός, έναν χρόνο μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον της διαφθοράς και εναντίον του Μπόικο Μπορίσοφ, του πρωθυπουργού σχεδόν για μια δεκαετία.
Αυτή τη φορά, μπροστά στη σοβαρότητα της κατάστασης, «δεν μπορώ να φανταστώ» ότι οι κομματικές ηγεσίες θα αποδειχθούν «τόσο παλαβές ώστε να μη μπορέσουν να ενωθούν» και να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό, πέταξε κατά τη διάρκεια εκπομπής της βουλγαρικής τηλεόρασης ο Αντρέι Ράιτσεφ, αναλυτής του ινστιτούτου Gallup.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, διάφορες πολιτικές δυνάμεις απέφυγαν να ταχθούν ρητώς υπέρ της λήψης αυστηρών μέτρων, λόγω του φόβου ότι θα αποδοκιμαστούν από ένα εκλογικό σώμα ήδη κουρασμένο από τις τρεις αλλεπάλληλες ψηφοφορίες.
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση δεν αποφάσισε να υιοθετήσει το υγειονομικό πάσο παρά μόνο τον Οκτώβριο. Πλέον χρειάζεται πιστοποιητικό εμβολιασμού, πιστοποιητικό νόσησης και ανάρρωσης ή βεβαίωση τεστ με αρνητικό αποτέλεσμα για να μπει κανείς σε εστιατόρια, κινηματογράφους ή αθλητικά κέντρα.
Αλλά το μέτρο δεν τόνωσε παρά μόνο προσωρινά την εκστρατεία ανοσοποίησης, ενώ προκάλεσε την οργή των αντιρρησιών και των αρνητών.
Δίδυμο έκπληξη
Οι προεκλογικές συζητήσεις επικεντρώθηκαν στο ζήτημα της διαφθοράς, που χαρακτηρίζεται ενδημική στη χώρα των Βαλκανίων.
Αν και το συντηρητικό κόμμα του κ. Μπορίσοφ, 62 ετών, αναμένεται να αναδειχθεί ξανά πρώτο, με το 24% των ψήφων, αν κανείς πιστέψει τις δημοσκοπήσεις, δύσκολα θα μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση χωρίς εταίρο, εκτιμούν αναλυτές.
Το πεδίο είναι ελεύθερο για τις άλλες παρατάξεις, ιδίως για δυο φρέσκους πολιτικούς, τον Κίριλ Πετκόφ και τον Ασέν Βασίλεφ, σαραντάρηδες επιχειρηματίες με πτυχία του Χάρβαρντ.
Δημοφιλείς υπουργοί της υπηρεσιακής κυβέρνησης, αποφάσισαν να ιδρύσουν το δικό τους κίνημα, που βάπτισαν «Συνεχίζουμε την αλλαγή». Κεντρικό σύνθημά τους; «Διαφθορά μηδέν».
Οι δημοσκοπήσεις τους θέλουν να δίνουν μάχη στήθος με στήθος με τους σοσιαλιστές, να οδεύουν να συγκεντρώσουν το 16% των ψήφων.
«Λέμε αυτό που σκεφτόμαστε στ’ αλήθεια και κάνουμε αυτό που λέμε, είναι τόσο απλό», συνόψισε ο κ. Βασίλεφ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο εξηγώντας την επιτυχία τους.
Ταυτόχρονα προεδρικές
Οι δύο άνδρες δηλώνουν έτοιμοι να διαπραγματευθούν με τα άλλα κόμματα για να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό και να βάλουν τέλος στην πολιτική κρίση άνευ προηγουμένου μετά το τέλος του κομμουνισμού στη Βουλγαρία.
Ο αντισυστημικός τραγουδιστής Σλάβι Τρίφονοφ, που είχε αναδειχθεί νικητής στις εκλογές του Ιουλίου, απέτυχε στην αποστολή αυτή. Αυτό αναμένεται να του στοιχίσει πολύ, με το κόμμα του να κατρακυλάει γύρω στο 10%, κατά δημοσκοπήσεις.
Ταυτόχρονα με τις βουλευτικές διεξάγονται και προεδρικές εκλογές μεθαύριο.
Ο Ρούμεν Ράντεφ, που διεκδικεί την επανεκλογή του, μοιάζει να είναι το φαβορί, έστω κι αν χρειαστεί να περιμένει ως τον δεύτερο γύρο, που προβλέπεται να διεξαχθεί την 21η Νοεμβρίου, για να επιβληθεί του υποψήφιου του GERB, του πρύτανη του πανεπιστημίου της Σόφιας, του Αναστάς Γκερντζίκοφ, κατά τις δημοσκοπήσεις.
Νέος ακόμη στην πολιτική όταν επικράτησε το 2016, με την υποστήριξη των σοσιαλιστών, ο άλλοτε πιλότος μαχητικού και επικεφαλής του γενικού επιτελείου αεροπορίας της Βουλγαρίας ελκύει ψήφους χάρη στις σφοδρές επικρίσεις του κατά της διαφθοράς. Ο κ. Ράντεφ είχε συμμετάσχει, με τη γροθιά υψωμένη, στις διαδηλώσεις εναντίον του Μπόικο Μπορίσοφ το καλοκαίρι του 2020 και η νίκη του θα διευκόλυνε τη δημιουργία μετώπου εναντίον του υπηρεσιακού πλέον πρωθυπουργού.
Αλλά ακόμη κι αν προκύψει τέτοια κυβέρνηση, αναλυτές προβλέπουν πως θα έχει σύντομη ζωή, λόγω της ισχυρής θέσης του GERB στην αυτοδιοίκηση και τις διαφορές απόψεων μεταξύ των «κομμάτων της αλλαγής».
«Θα έχουμε νέες εκλογές από το 2022», προεξοφλεί ο Ντομπρομίρ Ζίβκοφ του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Market Links.
Αίσθηση «χάους»
«Δεν γίνεται να μην έχουμε κυβέρνηση», όπως το βλέπει η Μποριάνα Ντιμιτρόβα, διευθύντρια του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Alpha Research, αναφερόμενη πρωτίστως στην ανάγκη αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης το ταχύτερο δυνατόν.
Καθώς η μεταβατική κυβέρνηση μοιάζει ανίσχυρη μπροστά στην επιδείνωση της κατάστασης.
Τα νοσοκομεία ξεχειλίζουν ασθενείς και σχεδόν 200 άνθρωποι υποκύπτουν καθημερινά εξαιτίας επιπλοκών της COVID-19 στο κράτος των Βαλκανίων όπου μόλις το ένα τέταρτο των 6,9 εκατομμυρίων κατοίκων έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Η Βουλγαρία καταγράφει τη δεύτερη υψηλότερη θνητότητα της νόσου κατ’ αναλογία προς τον πληθυσμό στον πλανήτη.
«Στην κοινωνία επικρατεί η αίσθηση πως η κατάσταση είναι χαοτική», τονίζει ο κ. Τοντόροφ. Η αβεβαιότητα βαραίνει στην οικονομική ανάπτυξη: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε προς τα κάτω την εβδομάδα που πέρασε την πρόβλεψή της για την αύξηση του ΑΕΠ.
Το συντηρητικό κόμμα GERB του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ μοιάζει να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί ακριβώς αυτό το συναίσθημα, με το κεντρικό μήνυμα στις προεκλογικές του αφίσες να είναι «εναντίον της αποδιοργάνωσης».
Αυτό το μήνυμα, καθώς και η βάση του στην τοπική αυτοδιοίκηση, που βασίζεται «στις πελατειακές σχέσεις», εξηγούν αναμφίβολα το ότι καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις (οδεύει να συγκεντρώσει το 24% των ψήφων), σύμφωνα με τον ίδιο πολιτολόγο.
Δίψα για αλλαγή
Όμως ο κ. Μπορίσοφ, στον οποίο οι επικριτές του προσάπτουν διαφθορά, είναι πλέον κάποιος που «δεν θέλει να τον ξέρει κανείς» και κατά την άποψη αρκετών αναλυτών δεν μοιάζει πολύ πιθανό η παράταξή του να μπορέσει να επιστρέψει στην εξουσία.
Υπάρχει δίψα για «εναλλαγή», διαβεβαιώνει η κυρία Ντιμιτρόβα. «Ο κόσμος τείνει να ψηφίσει κόμματα της αλλαγής που κρίνει ικανά να σχηματίσουν κυβέρνηση».
Σε ένα κοινοβούλιο όπου η πολιτική ισχύς αναγγέλλεται πως θα είναι ξανά «κατακερματισμένη» καθώς όχι λιγότερα από 27 κόμματα διεκδικούν την ψήφο των Βούλγαρων, οι δημοσκοπήσεις φέρουν να βρίσκονται σε καλή θέση δύο νεοαφιχθέντες πολιτικούς που μοιάζουν αταίριαστοι στο βουλγαρικό πολιτικό τοπίο: τον κ. Πετκόφ και τον εταίρο του Ασέν Βασίλιεφ. Οι δυο τους πέρασαν από τα έδρανα του Χάρβαρντ.
Οι δύο σαραντάρηδες επιχειρηματίες ίδρυσαν μόλις τον Σεπτέμβριο το κεντρώο κόμμα τους, που βάπτισαν «Συνεχίζουμε την αλλαγή». Κεντρική επιδίωξή τους: η «εξάλειψη της διαφθοράς» στη χώρα που κατατάσσεται τελευταία ως προς το ζήτημα αυτό στην ΕΕ.
Οι δημοσκοπήσεις τους θέλουν να δίνουν μάχη στήθος με στήθος με τους σοσιαλιστές, να οδεύουν να συγκεντρώσουν το 16% των ψήφων.
«Ασταθής» κυβερνητικός συνασπισμός εν όψει
Οι δύο άνδρες δηλώνουν έτοιμοι να διαπραγματευθούν με τα άλλα κόμματα έναν «συμβιβασμό» για να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός και να λάβει τέλος η πολιτική κρίση άνευ προηγουμένου μετά το τέλος του κομμουνισμού στη Βουλγαρία.
Είναι «πολύ ενθουσιώδεις», αλλά έχουν ελάχιστη εμπειρία, προειδοποιεί η κυρία Ντιμιτρόβα, που προβλέπει ότι θα προκύψει μια «ασταθής» κυβέρνηση, εξαιτίας των αποκλίσεων απόψεων μεταξύ των κομμάτων που ευαγγελίζονται την αλλαγή.
Ταυτόχρονα με τα μέλη του κοινοβουλίου, οι Βούλγαροι καλούνται επίσης σήμερα να εκλέξουν τον πρόεδρο της χώρας.
Ο Ρούμεν Ράντεφ, που διεκδικεί την επανεκλογή του, μοιάζει φαβορί, έστω κι αν χρειαστεί να περιμένει ως τον δεύτερο γύρο, που προβλέπεται να διεξαχθεί την 21η Νοεμβρίου, για να επιβληθεί του υποψήφιου που υποστηρίζεται από το GERB, του πρύτανη του πανεπιστημίου της Σόφιας, του Αναστάς Γκερντζίκοφ, κατά τις δημοσκοπήσεις.
Νέος ακόμη στην πολιτική όταν επικράτησε το 2016, με την υποστήριξη των σοσιαλιστών, ο άλλοτε πιλότος μαχητικού και επικεφαλής του γενικού επιτελείου αεροπορίας της Βουλγαρίας έχει «μετατραπεί σε μορφή που συμβολίζει την αντίσταση στον Μπόκο Μπορίσοφ» και στη διαφθορά, συνοψίζει ο Αντόνι Τοντορόφ.
Την παραμονή των εκλογών, ο κ. Ράντεφ κάλεσε τους συμπολίτες του να συμμετάσχουν στις σημερινές εκλογές. «Η μαφία λογαριάζει στην απάθεια της κοινωνίας», προειδοποίησε.
