Της Έλενας Γεωργίου
«Η τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν όλες τις θέσεις εργασίας. Η εργασία θα είναι προαιρετική, όπως η καλλιέργεια των δικών σας λαχανικών, αντί να τα αγοράζετε από το κατάστημα».
Δυστυχώς, αυτά δεν είναι δικά μου λόγια, αλλά όπως μπορείτε να δείτε πιο κάτω, του δισεκατομμυριούχου Elon Musk (Ίλον Μασκ), ιδρυτή της Tesla, απαντώντας σε ανάρτηση χρήστη του X (πρώην Twitter).
Μάλλον ήμουν κάπως συντηρητική σε παλαιότερες αναρτήσεις μου για το θέμα. Ο Μασκ, που είναι από τους κυριότερους οραματιστές του μέλλοντος και έχει πρόσβαση σε γνώση που δεν είναι προσιτή σε εμάς, το πάει πολύ μακριά.
«Η Amazon θα αντικαταστήσει 600.000 θέσεις εργασίας» σύμφωνα με τους New York Times. (Αυτό θα το αναλύσω λίγο). Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καμία εταιρεία δεν έχει κάνει περισσότερα για να διαμορφώσει τον αμερικανικό χώρο εργασίας από την Amazon. Στην άνοδό της για να γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας, έχει προσλάβει εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες αποθήκης, έχει δημιουργήσει έναν στρατό από συμβασιούχους οδηγούς και έχει πρωτοπορήσει στη χρήση της τεχνολογίας για την πρόσληψη, την παρακολούθηση και τη διαχείριση εργαζομένων.
Όμως τώρα, σύμφωνα με έγγραφα που έχουν στην κατοχή τους οι New York Times, αποκαλύπτουν ότι τα στελέχη της Amazon πιστεύουν ότι η εταιρεία βρίσκεται στα πρόθυρα της επόμενης μεγάλης αλλαγής στον χώρο εργασίας: την αντικατάσταση περισσότερων από μισό εκατομμύριο θέσεων εργασίας με ρομπότ. Το εργατικό δυναμικό της Amazon στις ΗΠΑ έχει υπερτριπλασιαστεί από το 2018 σε σχεδόν 1,2 εκατομμύρια. Αλλά η ομάδα αυτοματισμού της Amazon αναμένει ότι η εταιρεία μπορεί να αποφύγει την πρόσληψη περισσότερων από 160.000 ατόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες που διαφορετικά θα χρειαζόταν έως το 2027. Αυτό θα εξοικονομούσε περίπου 30 σεντς σε κάθε είδος που η Amazon επιλέγει, συσκευάζει και παραδίδει στους πελάτες.
Όπως γράφει η εφημερίδα, τα στελέχη δήλωσαν στο διοικητικό συμβούλιο της Amazon πέρυσι ότι ελπίζουν ότι ο ρομποτικός αυτοματισμός θα επιτρέψει στην εταιρεία να συνεχίσει να αποφεύγει την προσθήκη εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια, παρόλο που αναμένουν να πουλήσουν διπλάσια προϊόντα έως το 2033. Αυτό θα μεταφραζόταν σε περισσότερους από 600.000 ανθρώπους που η Amazon δεν χρειαζόταν να προσλάβει.
Σε εγκαταστάσεις σχεδιασμένες για υπερταχείες παραδόσεις, η Amazon προσπαθεί να δημιουργήσει αποθήκες που απασχολούν ελάχιστους ανθρώπους. Και τα έγγραφα δείχνουν ότι η ομάδα ρομποτικής της Amazon έχει ως απώτερο στόχο να αυτοματοποιήσει το 75% των λειτουργιών της.
Η Amazon είναι τόσο πεπεισμένη ότι αυτό το αυτοματοποιημένο μέλλον είναι προ των πυλών που έχει αρχίσει να αναπτύσσει σχέδια για τον μετριασμό των επιπτώσεων στις κοινότητες που ενδέχεται να χάσουν θέσεις εργασίας. Έγγραφα δείχνουν ότι η εταιρεία έχει εξετάσει το ενδεχόμενο να χτίσει μια εικόνα ως «καλός εταιρικός πολίτης» μέσω μεγαλύτερης συμμετοχής σε κοινοτικές εκδηλώσεις όπως παρελάσεις και Toys for Tots.
Τα έγγραφα προβλέπουν την αποφυγή χρήσης όρων όπως «αυτοματισμός» και «Τεχνητή Νοημοσύνη» όταν συζητάμε για τη ρομποτική, και αντ’ αυτού να χρησιμοποιούν όρους όπως «προηγμένη τεχνολογία» ή να αντικαθιστούν τη λέξη «ρομπότ» με «cobot», που υπονοεί συνεργασία με ανθρώπους.
Τα σχέδια της Amazon θα μπορούσαν να έχουν βαθύ αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας των χειρωνακτικών εργαζομένων σε όλη τη χώρα και να χρησιμεύσουν ως μοντέλο για άλλες εταιρείες όπως η Walmart (λιανικό εμπόριο), ο μεγαλύτερος ιδιωτικός εργοδότης της χώρας, και η UPS (μεταφορική-courier). Η εταιρεία μεταμόρφωσε το εργατικό δυναμικό των ΗΠΑ καθώς δημιούργησε μια αυξανόμενη ζήτηση για θέσεις εργασίας αποθήκευσης και παράδοσης.
«Κανείς άλλος δεν έχει το ίδιο κίνητρο με την Amazon να βρει τον τρόπο να αυτοματοποιήσει», δήλωσε ο Ντάρον Ατζέμογλου (Daron Acemoğlu), Τουρκοαμερικανός οικονομολόγος αρμενικής καταγωγής, καθηγητής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT), ο οποίος μελετά τον αυτοματισμό και κέρδισε το βραβείο Νόμπελ στις οικονομικές επιστήμες το 2024. «Μόλις βρουν πώς να το κάνουν αυτό με κερδοφορία, θα εξαπλωθεί και σε άλλους».
Εάν τα σχέδια ευοδωθούν, ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στις ΗΠΑ θα γίνει ένας καθαρός καταστροφέας θέσεων εργασίας, όχι ένας καθαρός δημιουργός θέσεων εργασίας, δήλωσε ο Ατζέμογλου.
Είναι τρελό να σκεφτόμαστε ότι ένας άνθρωπος θα συσκευάζει και θα στέλνει κουτιά σε 5 χρόνια – το παιχνίδι τελείωσε, λέω εγώ η Έλενα.
Όμως προκύπτουν κάποια πολύ λογικά ερωτήματα με τη αυξημένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και την Ρομποτικής:
Αυτό σημαίνει ότι το ρομπότ μου θα πρέπει να πληρώνει και τους φόρους μου;
Αυτό ακούγεται τρελό αυτή τη στιγμή, αλλά ένας φόρος στα ρομπότ (εταιρίες) που χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν εργαζόμενους από την εργασία τους δεν θα φαίνεται τρελό σε μερικά χρόνια. Τουλάχιστον για μία μεταβατική περίοδο που θα θεωρείται «δίκαιη» έως ότου ο εργαζόμενος να βρει νέα εργασία.
Στην ουσία ο εργαζόμενος θα λαμβάνει ένα επίδομα ανεργίας που θα «πληρώνεται» από την εταιρία που θα χρησιμοποιεί ρομπότ.
Έχουμε ήδη έναν «ρομποτικό» φόρο. Ονομάζεται εταιρικός φόρος. Κάθε κύμα αυτοματισμού, από μηχανές έως λογισμικό, αύξησε την παραγωγικότητα και τα κέρδη, τα οποία φορολογούνται με τον ίδιο τρόπο.
Πώς λοιπόν θα πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας;
Αν ο λογαριασμός είναι ηλεκτρικό ρεύμα ή φαγητό, να είστε προετοιμασμένοι για σημαντική πτώση αυτού του κόστους ίσως και πάνω του 70-80%. Η ζωή θα είναι αρκετά φθηνότερη καθώς η παραγωγικότητα θα αυξηθεί σημαντικά. Επίσης, είναι πιθανό οι άνθρωποι να εργάζονται περίπου 2-3 ημέρες την εβδομάδα, ώστε περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να μοιράζονται την εργασία.
Βλέπω κάποια στιγμή, να έρχεται ένα βασικό «εγγυημένο» ή «καθολικό» εισόδημα», ώστε να μπορεί να διαβιώσει μία οικογένεια. Στην ουσία θα είναι μία παραλλαγή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που ήδη υπάρχει και στη χώρα μας, αλλά θα αφορά σχεδόν όλους μας και θα μειώνεται ανάλογα με το παγκόσμιο εισόδημά μας. Πχ, κάποιος που έχει έσοδα από ενοίκια ή μερίσματα ή μετοχές κλπ θα λαμβάνει λιγότερα ή τίποτα.
Ίσως να είναι η εκδίκηση του κομουνισμού από τον καπιταλισμό.
Τι θα σημαίνει αυτό για τη γη, τα σπίτια, την ιδιωτική περιουσία;
Πώς θα επιβιώσουν οι άνθρωποι στις χώρες του τρίτου κόσμου;
Πώς θα κερδίζουν οι άνθρωποι; Πώς θα δημιουργούμε αξία;
Αν τα ρομπότ και η AI λειτουργούν και οι θέσεις εργασίας καταλαμβάνονται από αυτά, πώς θα δημιουργήσουν οι άνθρωποι εισόδημα για να αγοράσουν Tesla ή να αγοράσουν προϊόντα από την Amazon;
Ποια θα ήταν μια συντηρητική εκτίμηση ενός χρονοδιαγράμματος εδώ; Σε 3 ή 30 έτη;
Τι να σπουδάσουν τα παιδιά μας;
Τι να σπουδάσουν τα παιδιά μας, όταν βλέπουμε ότι μπορεί οι θέσεις εργασίας τους, σε λίγα ή περισσότερα χρόνια, να αντικατασταθούν από την τεχνολογία; Σύμφωνα με τον 62χρονο Τζεν-Σουν Χουάνγκ (Jensen Huang), πρόεδρο και διευθύνων σύμβουλο του κολοσσού τεχνολογίας «Nvidia», εξίσου έξυπνο και πλούσιο όπως ο Μασκ, αν τώρα σπούδαζε θα επέλεγε φυσικές επιστήμες και όχι προγραμματισμό, ενώ δηλώνει πως θα είναι περιζήτητοι οι ηλεκτρολόγοι, οι υδραυλικοί και οι μαραγκοί, καθώς αυτές οι ειδικότητες απαιτούνται στα AI data centers (παρεμπιπτόντως, εκεί έχουμε τη νέα μεγάλη φούσκα αποτιμήσεων στη Wall Street). Κάτι ανάλογο λέει και η ξαδέρφη του Χαουάνγκ, η Λίσα Σου (Lisa Su), CEO της AMD. Θα έχουμε όμως AI data centers στην Ελλάδα; Ειδικά γνωρίζοντας ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωσή τους είναι η φθηνή ενέργεια με την οποία η χώρα μας είναι τσακωμένη, χαχα.. Και φυσικά δεν λαμβάνω υπόψιν ότι εμείς στην Ελλάδα είμαστε στο άλλο άκρο, καθώς χρειάστηκαν τέσσερα (4!!!) χρόνια για να εκδοθεί μόνο η οικοδομική άδεια του πρώτου από τα τρία data centers της Microsoft, ώστε να ολοκληρωθεί η επένδυση ύψους 1 δισ. ευρώ στην Ανατολική Αττική…. Και αυτό μετά από κυβερνητική παρέμβαση….
Και μιας που ανέφερα της Microsoft, ο γνωστός σε όλους μας, ιδρυτής της, ο 69χρονος Μπιλ Γκέιτς, επίσης πολυδισεκατομμυριούχος, προβλέπει ότι ενώ η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αντικαταστήσει πολλές θέσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών και των εκπαιδευτικών μέσα σε μια δεκαετία, τρία επαγγέλματα πιθανότατα θα παραμείνουν απαραίτητα: βιολόγοι, ειδικοί ενέργειας και προγραμματιστές. Πιστεύει ότι αυτοί οι ρόλοι απαιτούν μοναδικά ανθρώπινες ιδιότητες όπως δημιουργικότητα, διαίσθηση και επίλυση σύνθετων προβλημάτων, τις οποίες η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπαράγει. Θυμίζω ότι στην παλαιότερη ανάρτησή μου είχα γράψει για το μέλλον των προγραμματιστών.
Σύμφωνα με το Future of Jobs 2025, κοντά στο 40% των σημερινών δεξιοτήτων αναμένεται να μην είναι πλέον χρήσιμο σε μόλις 5 έτη από σήμερα (έως το 2030). Θυμίζω ότι ο Διευθύνων Σύμβουλος της Meta (Facebook), Mark Zuckerberg, «βλέπει» μια πιθανή αναστάτωση στην αγορά εργασίας, δηλώνοντας πως «θα φτάσουμε σε ένα σημείο που όλος ο κώδικας στις εφαρμογές μας και η Τεχνητή Νοημοσύνη που αυτός ο κώδικας παράγει, θα γράφεται επίσης από «μηχανικούς Τεχνητής Νοημοσύνης» αντί για ανθρώπους μηχανικούς Η/Υ. Ομοίως, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Google, Sundar Pichai, είχε δηλώσει ότι το 25% όλου του νέου κώδικα στην εταιρεία παράγεται πλέον από την Τεχνητή Νοημοσύνη, ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλος της IBM, Arvind Krishna, αποκάλυψε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει έως και το 30% των ρόλων back-office της εταιρείας.
Πολλοί άνθρωποι θα χάσουν τις καλοπληρωμένες δουλειές τους. Επενδυτικοί τραπεζίτες, δικηγόροι, σύμβουλοι, λογιστές, γιατροί, σχεδιαστές, αρχιτέκτονες και άλλοι. Θα είναι σκληρό, γι’ αυτό προσδεθείτε.
Μπορείτε να διαβάσετε παλαιότερη ανάρτησή μου για το θέμα εδώ: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=122233303688223894&set=pb.61556716842081.-2207520000&type=3
Στο τέλος, η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και η Ρομποτική θα κάνουν τα πάντα. Έγραφα παλαιότερα, ότι οι προγραμματιστές θα βοηθήσουν την AI να αντικαταστήσει πάρα πολλά επαγγέλματα. Πιστεύω ότι πολύ νωρίτερα, θα έχει αντικαταστήσει το δικό τους επάγγελμα.
Λυπάμαι, αλλά η βασική ανθρώπινη φύση αποκαλύπτει ότι όταν οι άνθρωποι δεν έχουν πλέον σκοπό (οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι έχουν κάποιο βαθμό σκοπού μέσω της καριέρας τους), η τεμπελιά, ο θυμός και η απελπισία θα εμφανιστούν σύντομα.
Φαίνεται καλή ιδέα, αλλά μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ με την πάροδο του χρόνου.
Ίσως τότε να υπάρχουν άλλοι τρόποι για μαζική χαλάρωση εγκεφάλου, κάτι σαν τις σημερινές ριάλιτι σειρές που βλέπουν οι ηλικιωμένοι στην τηλεόραση ή γεγονότα στα οποία οι πολίτες θα εκδηλώνουν την αγανάκτησή τους, κυρίως μέσω social media, ή άλλου – νέου τύπου «ναρκωτικά», μεταφορικά ή κυριολεκτικά, που θα έχουν ως στόχο την αποχαύνωση των μαζών.
Μα δεν μπορεί να αντικαταστήσει όλες τις δουλειές. Κάποιος πρέπει να επισκευάσει και τα ρομπότ! Ναι άλλα ρομπότ.
Αυτό ακούγεται σαν οι δισεκατομμυριούχοι να κατέχουν όλη την παραγωγή και το εισόδημα, ενώ οι υπόλοιποι είναι να είμαστε υποβιβασμένοι σε αυτό που θα αποφασίζουν για εμάς.
Έτσι, με τη χρήση AI και ρομποτικής, δισεκατομμύρια θα μπορούσαν να απελευθερωθούν για να ασχοληθούν με την τέχνη, την εξερεύνηση ή την επίλυση κοσμικών γρίφων. Σκεφτείτε: περισσότερους ερασιτέχνες αστρονόμους που εντοπίζουν εξωπλανήτες ή εφευρέτες που πειραματίζονται σε γκαράζ χωρίς άγχος ενοικίου, καθώς κάποιων τα παιδιά θα διαμένουν σε νέου τύπου διαμερίσματα – σε νέες, αυτάρκεις φουτουριστικούς οικισμούς ή πόλεις που θα έχουν δημιουργηθεί μέσω της «αρχολογίας*».
Η τεχνολογία προχωρά τόσο γρήγορα που πολλοί δεν θα την δουν να έρχεται. Έχει ήδη ξεκινήσει. Κάποια στιγμή θα υπάρξει εκτεταμένη ανεργία λόγω της αντικατάστασης της τεχνολογίας. Θα υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ πλούτου και φτώχειας.
Όσο πιο γρήγορα αποδεχτούμε αυτήν την πραγματικότητα, τόσο καλύτερα μπορούμε να διαχειριστούμε τη μετάβαση.
Πιστεύετε ότι όλα αυτά δεν σας αφορούν, ή ότι θα καθυστερήσουν να έρθουν στην Ελλάδα;
Ήδη, ο μεγαλύτερος τηλεπικοινωνιακός πάροχος στην Ελλάδα, χρησιμοποιεί το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης perplexity το οποίο παρέχει στους συνδρομητές του. Επίσης, ο μεγαλύτερος όμιλος πετρελαιοειδών της χώρας μας, άνοιξε το πρώτο πλήρως αυτοματοποιημένο κατάστημα ειδών παντοπωλείου στη Νέα Σμύρνη, το οποίο είναι χωρίς υπαλλήλους, και λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Και για εσάς που λέτε ότι η AI και η ρομποτική δεν μπορούν να βελτιώσουν σε μερικά χρόνια την αγροτική σας εργασία, πχ τη συλλογή ελαιών (που είναι και επίκαιρη λόγω εποχής), γιατί δεν μπορούν να «δουλέψουν» στα ελληνικά κακοτράχαλα ορεινά εδάφη, σκεφτείτε μόνο ότι μπορεί να μειώσουν τόσο πολύ το κόστος συλλογής σε άλλες χώρες (πχ Ισπανία) – με πιο βατά εδάφη, που να μας αναγκάσουν να προμηθευόμαστε ελαιόλαδο από το εξωτερικό, μιας που θα είναι πολύ φθηνότερο, ακόμη και μετά την αθρόα εισαγωγή αλλοδαπών στην χώρα μας, προκειμένου να υποχωρήσουν σημαντικά τα εργατικά μεροκάματα, τα οποία σήμερα έχουν ξεπεράσει τα 60 ευρώ. Ευτυχώς που οι προβλέψεις για φέτος λένε ότι θα έχουμε σχετικά καλή παραγωγή. (Μπορεί να ξαναγράψω και φέτος κάτι για το ελαιόλαδο).
Η Τεχνητή νοημοσύνη οδηγεί σε νέα ρεκόρ τη Wall Street
Εν τω μεταξύ, σε νέο ρεκόρ όλων των εποχών έκλεισε ο δείκτης S&P 500 στο Αμερικανικό Χρηματιστήριο (Wall Street), προσθέτοντας 2,5 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση από τις 10 Οκτωβρίου 2025 που ο πρόεδρος Τραμπ απείλησε με νέου δασμούς την Κίνα. Ο μέσος ημερήσιος όγκος συναλλαγών ανέρχεται σε περίπου 12 δισ. μετοχές, αυξημένος κατά 75% σε σύγκριση με το 2019, με τους μικροεπενδυτές να οδηγούν την άνοδο και τους μεγάλους θεσμικούς να εμφανίζονται ως πωλητές. Οδηγοί στην άνοδο είναι μετοχές που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη (AI, data centers, quantum computing κ.α.), εν μέσω θετικού κλίματος καθώς προεξοφλείται η νέα μείωση κατά 0,25 μονάδες των επιτοκίων της FED την προσεχή Τετάρτη. Είναι φούσκα; Εν μέρει ναι. Υπάρχει όμως διαφορά με τη φούσκα των dot.com εταιριών του 2000, καθώς τώρα οι εταιρίες μπορεί να έχουν υψηλές αποτιμήσεις αλλά σε αντίθεση με τότε εμφανίζουν κέρδη. Το 84,5% των εταιριών του S&P 500 (από το 21% που έχουν ανακοινώσει έως σήμερα αποτελέσματα) έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες των αναλυτών για τα κέρδη του γ’ τριμήνου 2025. Μέχρι στιγμής αυτή είναι μία από τις ισχυρότερες περιόδους κερδοφορίας εδώ και χρόνια. Όπως είχα γράψει και παλαιότερα, παραμένουμε «καβάλα στο κύμα της ανόδου και περιμένουμε να δούμε σε κάποιες μετοχές, ακόμη μεγαλύτερες υπερβολές». Όλα δείχνουν ότι εισερχόμαστε στο στάδιο της «ευφορίας» και όσοι είναι στην αγορά και έχουν επιλέξει σωστές μετοχές θα βγάλουν τεράστια κέρδη, ενώ κάποιοι άλλοι, που δεν καταλαβαίνουν πως λειτουργεί η αγορά, τι έχουν αγοράσει και καθυστερήσουν να αντιδράσουν (πουλήσουν), ίσως να χρηματοδοτήσουν τη μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου της τελευταίας 25ετίας.
Λυπάμαι αν σας «μαύρισα» ξανά την μέρα, όπως τη τελευταία φορά που είχα αναρτήσει για την τεχνητή νοημοσύνη, τέλος πάντων, καλό τετραήμερο (για όσους μπορούν) εύχομαι.
*Η έννοια της αρχολογίας – ένας όρος που συνδυάζει την αρχιτεκτονική και την οικολογία – προτάθηκε από τον αρχιτέκτονα Paolo Soleri το 1969, καθώς προσπαθούσε να συνδυάσει την κατασκευή με τις οικολογικές φιλοσοφίες. Ένα χρόνο αργότερα, ο Soleri ξεκίνησε να εργάζεται στο Arcosanti, μια πειραματική πόλη στην Αμερική, η οποία επέδειξε τις ιδέες του. Οι ιδέες του Soleri ενέπνευσαν την επιστημονική φαντασία με ένα όραμα φουτουριστικών πόλεων: μονολιθικά ενδιαιτήματα όπου ο πληθυσμός ζει και εργάζεται χωρίς να φύγει ποτέ από το κτίριο. Κινηματογραφικά παραδείγματα περιλαμβάνουν τα τεράστια πολυώροφα κτίρια στην ταινία «Δικαστής Ντρεντ» (βασισμένα στον χαρακτήρα του κόμικ Judge Dredd) και το Skyscraper, αν και δίνονται λίγες λεπτομέρειες για τον τρόπο λειτουργίας τους. Η αρχολογία όπως απεικονίζεται στο μυθιστόρημα του Πάολο Μπατσιγκαλούπι (Paolo Bacigalupi) “Water Knife” χρησιμοποίησε μια σειρά από λίμνες φιλτραρίσματος για την ανακύκλωση του νερού, κάτι που είναι εύλογο. Ωστόσο, οι απώλειες είναι αναπόφευκτες σε οποιοδήποτε σύστημα ανακύκλωσης. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) ανακυκλώνει περίπου 3,6 γαλόνια (17,3 λίτρα) νερού κάθε μέρα, συμπεριλαμβανομένων των ούρων και του ιδρώτα, αλλά εξακολουθεί να απαιτεί τακτικές προμήθειες γλυκού νερού κάθε λίγους μήνες.
Για τυχόν ερωτήματα ή παρατηρήσεις σχετικά με όσα γράφω στο άρθρο, μπορείτε να μου στείλετε μήνυμα στον λογαριασμό μου στο Facebook εδώ: https://www.facebook.com/profile.php?id=61556716842081
